Czy każda butla na gaz wymaga legalizacji?

Gaz gromadzony w butli znajduje się pod wysokim ciśnieniem. Oznacza to, że zarówna praca z gazem, jak i sposób korzystania z butli muszą mieć na uwadze bezpieczeństwo. Aby je zagwarantować, użytkowników butli z gazem oraz ich dostawców obowiązują okresowe badania umożliwiające legalizację butli.

 

Jakie wymagania musi spełniać butla na gaz?

Butla gazowa to specjalny pojemnik wykonany ze stali wysokowęglowej, stali nierdzewnej, aluminium lub materiałów kompozytowych. Przeznaczona jest do przechowywania substancji w stanie ciekłym lub gazowym znajdujących się pod ciśnieniem.

W związku z tym jej konstrukcja oraz dodatkowe elementy budowy takie, jak uchwyty czy łańcuchy zabezpieczają ją przed upadkiem i pęknięciem. Dodatkowo zadbano o wentylację butli na gaz oraz o system zamknięć – szczelnych zaworów chroniących jej zawartość przed wydostaniem się. Należy pamiętać, że gromadzony w niej gaz może być substancją toksyczną lub łatwopalną.

Aby ułatwić korzystanie z butli mogących zawierać wiele odmian gazów technicznych, mieszanek gazowych, mieszanek osłonowych do spawania, wprowadzono różnicujące oznaczenia kolorystyczne. Zgodnie z normą PN-EN 1089-3:1999 stosuje się następujący system kolorystyczny:

• acetylen – butla kasztanowo czerwona,
• tlen – butla niebieska, a u góry biała,
• dwutlenek węgla – kolor szary,
• azot – czarna butla,
• argon – barwa ciemnozielona,
• gazy medyczne i do oddychania – butla biała,
• gazy do użytku spożywczego – barwa jasnozielona.

Wprowadzana do użytku butla z gazem oprócz szeregu fabrycznych zabezpieczeń powinna posiadać wynik ważnych badań odbiorczych. Przeważnie to dystrybutor butli z gazem musi wystąpić o odpowiednią ekspertyzę do Urzędu Dozoru Technicznego. O tym, że butla została dopuszczona do obiegu informuje umieszczona na niej naklejka UDT, stempel inspektora oraz protokół z pisemnym zezwoleniem na użytkowanie.

 

Jak uzyskać legalizację butli na gaz?

Dokumentacja badań odbiorczych butli zawiera także informację o możliwym okresie korzystania z butli. Przed upływem tego czasu należy poddać pojemnik badaniom okresowym, aby uzyskać legalizację butli. Procedurę tę przeprowadza się na specjalnym stanowisku do wykonywania prób wysokociśnieniowych, które również podlega kontroli UDT.

Przystępując do ekspertyzy, należy oczyścić i wypłukać zbiornik na gaz. Następnie poddaje się go hydraulicznej próbie ciśnieniowej weryfikującej jego wytrzymałość. Pomyślne przejście ekspertyzy gwarantuje, że butla zostanie dopuszczona do dalszego użytku.

Poświadczeniem pozytywnej decyzji jest dokumentacja sporządzona i podpisana przez inspektora. Uzyskane zaświadczenie o legalizacji butli umożliwia korzystanie z niej przez co najmniej 10 lat. Przy czym należy pamiętać, że producenci butli gazowych wyznaczają 20-letni okres ich przydatności. Po tym czasie należy wymienić butlę na nową Warto mieć też na uwadze, że butla nosząca wyraźne ślady zniszczeń, np. wgniecenia, korozję, odkształcenia może nie przejść pomyślnie badań okresowych. Niezwykle zatem jest właściwe transportowanie i przechowywanie butli gazowych, jeśli chcemy bezpiecznie i możliwie długo je eksploatować. Korzystanie z butli bez legalizacji jest prawnie zabronione.